Βότονα,τα αρχέγονα φάρμακα

Εξ ορισμού βότανο είναι όποιο φυτό έχει θεραπευτική δράση για τον οργανισμό.Φυσικά,ο ορισμός αυτός συμπεριλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος των φρούτων και των λαχανικών,και όχι μόνο τα άνθη και τους καρπούς.Τα βότανα έπαιζαν πάντοτε πρωταγωνιστικό ρόλο στη ζωή μας.Ο φυτικός κόσμος μάς προσφέρει τις τροφές που απολαμβάνουμε και τον αέρα που αναπνέουμε.Είναι αναμενόμενο λοιπόν να μας παρέχει και τα φάρμακα που θεραπεύουν της καθημερινές μας ασθένειες.Οι πολιτισμοί όλου του κόσμου χρησιμοποιούν τα φάρμακα αυτά εδώ και χιλιάδες χρόνια.Οφείλουμε πολλά στους προγόνους μας.Η βαθιά γνώση για την επιτυχημένη θεραπευτική χρήση των ιθαγενών τροφών και φυτών έχει επιβιώσει ανά τους αιώνες και αποτελεί σήμερα την πλούσια παγκόσμια κληρονομιά της βοτανοθεραπείας.Οι αρχαιότερες καταγραφές για τη βοτανοθεραπεία προέρχονται από την Κίνα και χρονολογούνται περίπου στο 2.500 π.Χ. Ωστόσο,κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα,με την ραγδαία ανάπτυξη της επιστήμης και της χημείας,σημειώθηκε απότομη πτώση της δημοτικότητας των βοτάνων.Οι χημικοί άρχισαν να απομονώνουν και να εκχυλίζουν τις θεραπευτικά ενεργές ουσίες των βοτάνων,οπότε σύντομα εξέλιπε η παράδοση της θεραπείας με τη χρήση ολόκληρου του φυτού.Πολύ σύντομα οι επιστήμονες ήταν σε θέση να παρασκευάζουν συνθετικές εκδοχές αυτών των ενεργών συστατικών,ενώ τα ίδια τα βότανα,που αντιμετωπίζονταν με μεγάλο σεβασμό επί τόσους αιώνες,θεωρήθηκαν ξεπερασμένα και απαρχαιωμένα.Παρά τη χρήση σύνθετων φαρμάκων και την απαίτησή μας να έχουμε επιστημονικές αποδείξεις για τα πάντα,τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει εκδηλωθεί τεράστιο ενδιαφέρον για τη βοτανοθεραπεία.Μάλιστα,τα παραδοσιακά φυτικά φάρμακα συνεχίζουν να αποτελούν τη βάση για το 85% περίπου των φαρμάκων παγκοσμίως.Σήμερα είναι πολύτιμα όσο ποτέ.
Εώς πρόσφατα ο επιστημονικός κόσμος αντιμετώπιζε τα φυτά μόνο ως πηγή ενεργών συστατικών που αποτελούνται από χημικές ουσίες,οι οποίες μπορούν να διαχωριστούν,να αναλυθούν και να αξιολογηθούν από βιοχημικής άποψης.Όταν οι επιστήμονες έβαλαν τα φυτά στο μικροσκόπιο και προσδιόρισαν τα ενεργά συστατικά τους,απομόνωσαν εκείνα τα οποία στη συνέχεια οδήγησαν στη χρήση ολόκληρου του φυτού ως φαρμάκου.Οι φαρμακολόγοι πίστευαν ότι,εάν το τεχνητό προϊόν ήταν παρόμοιο με το φυτικό τότε ο οργανισμός θα το αφομοίωνε με παρόμοιο τρόπο.Επιπλέον,πίστευαν ότι η τεχνητή εκδοχή ήταν ανώτερη από τα φυτικά συστατικά του φυτού.Οι βοτανοθεραπευτές από την άλλη,προτιμούν να περιθάλπουν τους ασθενείς τους χρησιμοποιώντας ολόκληρο το φυτό,καθώς πιστεύουν ότι αυτή η θεραπεία είναι ηπιότερη και ασφαλέστερη.Εκτιμούν,ότι λόγω της απομόνωσης και της σύνθεσης ισχυρών ενεργών συστατικών,τα τεχνητά φάρμακα πιθανόν να αυξήσουν τον κίνδυνο τοξικότητας για τον οργανισμό και να προκαλέσουν ανεπιθύμητες παρενέργειες.Μάλιστα ένα ρητό τους είναι "ολόκληρο το φυτό είναι περισσότερο από το άθροισμα των συστατικών μερών του".

Υπάρχουν πολλοί τρόποι λήψης των βοτάνων,ώστε να επωφεληθούμε από τις θεραπευτικές τους ιδιότητες.Εφόσον τα βότανα αλληλεπιδράσουν με τη χημεία του σώματος,τότε θα ασκήσουν επίδραση.Ο προφανέστερος τρόπος για να λάβουμε μέσω της διατροφής μας.Σαλάτες με βασιλικό,με ρόκα ή μαϊντανό,ψάρι με άνηθο,πατάτες με φρέσκο δυόσμο,είναι εν αγνοία μας το καθημερινό μας φάρμακο.Παρακάτω παρατίθενται τρόποι με τους οποίους μπορούν να φανούν χρήσιμα τα βότανα.

Ροφήματα
Τα ροφήματα από βότανα παρασκευάζονται με δύο τρόπους,ως έγχυμα ή ως αφέψημα.
Τα εγχύματα παρασκευάζονται από τα φύλλα και τα άνθη του βοτάνου.Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αποξηραμένα ή φρέσκα βότανα.Στα αποξηραμένα,η αναλογία είναι ένα κουταλάκι βοτάνου ανά φλιτζάνι νερό.Για φρέσκα βότανα,χρησιμοποιήστε δύο κουταλάκια ανά φλιτζάνι νερό.Ζεματίστε τα βότανα για δέκα λεπτά σε βραστό νερό και σουρώστε το ρόφημα στο φλιτζάνι σας.Αν το ρόφημα είναι για παιδί,χρησιμοποιήστε τη μισή ή το ένα τέταρτο της ποσότητας.Τα περισσότερα εγχύματα είναι καλό να καταναλώνονται ζεστά.Μπορείτε να σουρώσετε όσο έγχυμα περίσσεψε σε αεροστεγές δοχείο και να το φυλάξετε στο ψυγείο μέχρι και 48 ώρες.
Τα αφεψίματα παρασκευάζονται από τις ρίζες και του φλοιό των βοτάνων.Η αναλογία βοτάνου προς νερό είναι η ίδια όπως για τα εγχύματα,αν και είναι καλό να προσθέσετε λίγο επιπλέον υγρό.Ρίχνετε το κομμένο βόταναο σε κατσαρόλα και προσθέτετε κρύο νερό.Μόλις το νερό αρχίσει να βράζει,σκεπάζετε και αφήνετε να σιγοβράσει για 10-15 λεπτά.Σουρώνετε το αφέψημα στο φλιτζάνι σας ή φυλάχτε το σε αεροστεγές δοχείο.


Βάμματα
Αν και απαιτούν πολύωρη προετοιμασία,τα βάμματα συντηρούνται ευκολότερα από τα ροφήματα και διατηρούνται για αόριστο χρονικό διάστημα (αν και είναι καλό να τα χρησιμοποιήσετε εντός δύο χρόνων).Παρασκευάζονται με την εμβάπτιση του φυτού σε μείγμα αλκοόλης και νερού.Η αναλογία της αλκοόλης προς το νερό εξαρτάται από το συγκεκριμένο συστατικό του βοτάνου που θέλετε να εκχυλίσετε,αλλά συνήθως είναι ένα μέρος βοτάνου προς δύο εώς δέκα μέρη υγρού.Μπορείτε να παρασκευάζετε τα περισσότερα βότανα με μπράντι ή βότκα,καθώς η περιεκτικότητά τους σε αλκοόλ είναι 45% περίπου (στα βάμματα για παιδιά ή ενήλικους που πρέπει να αποφεύγουν το αλκοόλ με γλυκερόλη-διάλυμα ζάχαρης-.Ψιλοκόβετε ή κοπανάτε τα φρέσκα ή αποξηραμένα βότανα και τα βάζετε σε γυάλινο δοχείο.Για τα αποξηραμένα βότανα,η σωστή αναλογία είναι ένα μέρος βοτάνου προς πέντε μέρη μείγματος αλκοόλης.Για τα φρέσκα βότανα,χρησιμοποιήστε ένα μέρος βοτάνου προς δύο μέρη μείγματος αλκοόλης.Σφραγίστε το δοχείο αεροστεγώς και αφήστε τα βότανα να εμβαπτιστούν στο υγρό για 14 μέρες.Τοποθετήστε το σε σημείο όπου δεν το βλέπει ο ήλιος και να το ανακινείτε καλά καθημερινά.Μόλις είστε έτοιμοι να εμφιαλώσετε το βάμμα,χρησιμοποιήστε λεπτό κόσκινο και περάστε το υγρό.Βάλτε το σουρωμένο βάμμα σε σκούρο γυάλινο μπουκάλι και φυλάξτε το σε δροσερό μέρος.Συνίσταται δόση με ένα κουταλάκι σε συνδυασμό με λίγο ζεστό νερό για τους ενήλικους,ενώ για τα παιδιά μισό κουταλάκι το πολύ.

Φαρμακευτικό μέλι
Ένα κουταλάκι φαρμακευτικό μέλι είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να λάβουν βότανα τα παιδιά.Ψιλοκόψτε το βότανο (είτε φρέσκο είτε αποξηραμένο) ή κοπανήστε το μέχρι να γίνει ψιλή σκόνη και έπειτα καλύψτε το με μέλι.Αφήστε το βότανο να εμβαπτιστεί στο μέλι για όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο.

Εισπνοές με ατμό
Για να παρασκευάσετε εισπνοές με ατμό,γεμίστε μια λεκάνη με ζεστό νερό,όπου έχετε προσθέσει 5-10 σταγόνες αιθέριο έλαιο.Αλλιώς,γεμίστε τη λεκάνη με συνηθισμένο έγχυμα ή αφέψημα.Βάλτε μια πετσέτα πάνω από το κεφάλι σας,και μείνετε πάνω από τη λεκάνη παίρνοντας βαθιές ανάσες για πέντε με δέκα λεπτά.

Λουτρό με βότανα
Ένα χαλαρωτικό λουτρό με βότανα επιτρέπει να εισδύσουν οι ιδιότητές τους στο σώμα σας μέσω των πόρων του δέρματος,που ανοίγουν στο ζεστό νερό.Τα βότανα εισέρχονται επίσης μέσα από το στόμα και τη μύτη,καθώς εισπνέετε τον ατμό του μπάνιου.

Αλοιφές,κρέμες και λοσιόν
Για να φτιάξετε αλοιφή,βάζετε μια μεγάλη ποσότητα φρέσκου ή αποξηραμένου βοτάνου σε πυρίμαχο μπολ.Προσθέτετε 450ml ελαιόλαδο και 50γρ. κερί μελισσών.Βάζετε το μπολ πάνω από κατσαρόλα με βραστό νερό σε χαμηλή φωτιά.Αφήνετε τα βότανα να εμβαπτιστούν με αυτόν τον τρόπο για δύο με τέσσερις ώρες.Σουρώνετε το υγρό,το βάζετε σε βάζάκια και αφήστε το να στερεοποιηθεί.
Για να φτιάξετε κρέμα,θα χρειαστείτε μια ουδέτερη βάση,όπως κάποια υδαρή κρέμα (διατίθενται στα φαρμακεία).Για κάθε 50γρ. βασικής κρέμας,προσθέτετε 2 ή 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο.
Για να φτιάξετε λοσιόν,αναμειγνύετε 50% νερό με 50% διαλυμένο βάμμα,είτε χρησιμοποιείτε 2 ή 3 σταγόνες έλαιο ανά 10ml νερό.

Κομπρέσες
Μουσκεύετε ένα κομμάτι βαμβακερό ύφασμα σε ζεστό αφέψημα.Μόλις το ύφασμα μουσκέψει τελείως,στίβετε το επιπλέον υγρό και βάζετε την κομπρέσα πάνω στην πάσχουσα περιοχή.Την αφήνετε εκεί για δέκα λεπτά,και επαναλαμβάνετε όσο το δυνατόν συχνότερα.

Αιθέρια έλαια
Τα αιθέρια έλαια διατίθενται στα φαρμακεία και σε καταστήματα υγιεινών ειδών.Εκχυλίζονται από αρωματικά φυτά με απόσταξη και είναι πολύ συμπυκνωμένα.Ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες διάλυσης που αναγράφονται στο μπουκάλι,πριν αφήσετε τα αιθέρια έλαια να έρθουν σε επαφή με το δέρμα σας.